مدتهاست در یکی از آلودهترین شهرهای جهان یعنی دهلی نو، یک برج تصفیه هوا بیسروصدا هوای اطراف یک پارک را تصفیه میکند. این سازه 6 متری به نام ورتو (Verto)، از تابستان سال قبل با فیلتر کردن 600 هزار مترمکعب هوا در روز (معادل حجم 270 بالون هوای گرم)، سطوح دی اکسید نیتروژن و ذرات ریز خطرناک را در مهدکودک ساندر دهلی نو کاهش میدهد. اکنون معمارانی که پشت این اختراع هستند، با جمعآوری دادهها از نمونه نخستین خود، بر این باورند که پروژه آنها میتواند برای تمیز کردن فضاهای عمومی بزرگتر، محلهها و حتی کل شهرها جوابگو باشد. این برجها که توسط شرکت معماری «استودیو سیمبیوس» طراحی شدهاند، حاوی پنج فیلتر هوا هستند که درون یک پوسته هندسی قرار گرفتهاند.
آمیت و بریتا نوبل گوپتا، زن و شوهری که بنیانگذاران این شرکت هستند، میگویند دستگاههای مجهز به فن آنها میتوانند هوا را در شعاع ۲۰۰ تا ۵۰۰ متری در فضاهای بسته تمیز کنند، اگرچه در فضای باز این فاصله ممکن است ۱۰۰ تا ۳۵۰ متر، بسته به سرعت باد و باز بودن محیط اطراف باشد. آمیت در همین رابطه میگوید: «اکنون که یافتههای نمونه نخستین، همان چیزی است که ما انتظار داشتیم، صحبت با مقامات دولتی در مورد نصب بیشتر این برج های تصفیه هوا را آغاز خواهیم کرد. یک شرکت ساختمانی در ایالات متحده در حال بررسی سفارش حدود ۴۰ برج برای مقابله با گرد و غبار و ریزگردها در سایتهای ساختمانی است. فکر میکنم میتوان آنها را در پارکهای عمومی و میدانهای عمومی نصب کرد، جایی که مردم زمان زیادی را در فضای باز سپری میکنند. نصب برجها در مکانهایی که افراد بیخانمان میخوابند نیز ممکن است مفید باشد».
شکل چرخشی ورتو که نام خود را از کلمه لاتین vertente یا «چرخش» گرفته است، به گونهای طراحی شده است که تا حد امکان هوا را به سطح دستگاه فشار میدهد، جایی که به داخل فیلترها مکیده شده و خارج میشود. معماران استودیو سیمبیوس با استفاده از فیلترهای یک شرکت آلمانی، بر ایجاد کارآمدترین شکل برای برجها، با مدلهای دیجیتالی که شرایط مختلف باد را شبیهسازی میکنند، تمرکز کردهاند. فیلترها که باید هر ۳ تا ۹ ماه یک بار تعویض شوند، تا حدی قابل بازیافت هستند. صدای تولید شده توسط برج ها، حداکثر ۷۵ دسی بل، مشابه صدای مخلوط کن استاندارد آشپزخانه است. آمیت تخمین میزند شاید ۱۰۰عدد از این برجها، برای فیلتر کردن هوا در مرکز دهلی نو مورد نیاز باشد.