نگار باباخانی| ما ایرانی جماعت دستکم در رانندگی خود را یکی از ماجراجوترین ملتهای دنیا میدانیم. شاهد این مثال نگاهی به وضع و حال خیابانها در شهرهای مختلف این سرزمین است و البته شاید هم آماری که همه ساله از تعداد قربانیان سوانح رانندگی ارائه میشود. با این حال وضعیت عجیب و غریب رانندگی در ایران به این معنی نیست که در بقیه دنیا وضع گل و بلبل است و هیچ مشکلی از این بابت وجود ندارد. نه، واقعاً داستان به این شکل نیست و باقی کشورها نیز مشکلات زیادی از این نظر دارند. جالب اینجاست رانندگی و مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد حتی در کشورهای اتحادیه اروپا هم یک معضل بزرگ به شمار میآید، تا جایی که برخی از قانونگذاران این اتحادیه گفتهاند باید یک بازنگری اساسی در زمینه آزمونهای رانندگی صورت گیرد که معنی دیگرش این است که نباید به هر کسی گواهینامه داد.
اتحادیه اروپا قصد دارد در 27 کشور عضو اتحادیه دست به اصلاح و استانداردسازی آزمونهای رانندگی بزند. اتفاقی که اگر روی دهد، به گفته قانونگذاران ، نقش زیادی در کاهش مرگ و میر سالانه 20 هزار نفری تصادفات جادهای خواهد داشت. بهخصوص که گفته میشود بیش از 40 درصد از این مرگها مربوط به رانندگان زیر 30 سال است. طبق قانون جدید، آزمون رانندگی در 17 سالگی انجام خواهد شد و دارندگان گواهینامه در دو سال نخست به تنهایی حق رانندگی نخواهند داشت و مصرف الکل در حین رانندگی- به هر میزان- ممنوع خواهد بود. اما این که وضعیت کلی مرگ و میر تصادفات جادهای در اتحادیه اروپا در چه حدی است که بازنگری در قانون رانندگی را الزامی کرده، نکات بسیاری را درباره فرهنگ رانندگی مردم کشورهای مختلف اتحادیه اروپا میتواند فاش کند. بهخصوص که طبق دادههای یورواستات، در 10 سال گذشته روند تلفات جادهای اتحادیه اروپا کاهشی بوده است.
از این نظر، بزرگترین کشورهای اتحادیه اروپا از قبیل فرانسه، آلمان و ایتالیا- که گستردهترین شبکههای جادهای و بیشترین خودروها را دارند- هنوز هم تعداد تلفات جادهای زیادی دارند. البته تعداد این تلفات طی 10 سال اخیر- از 2011 تا 2020- کاهش قابل توجهی داشته است. اما از نظر نسبت تلفات جادهای، کمترین تعداد تلفات نسبت به جمعیت را در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سوئد شاهد بودهایم که برابر با ۲۰ قربانی در هر یک میلیون نفر است. بالاترین نسبت تلفات جادهای نسبت به جمعیت نیز در رومانی گزارش شده که ۸۵ نفر به ازای هر یک میلیون نفر در این کشور جان خود را در تصادفات رانندگی از دست دادهاند. این نسبت به طور متوسط در سراسر اتحادیه اروپا ۴۲ و در ایران نیز 200 نفر در هر یک میلیون نفر است.
در کشورهای کوچکتر اتحادیه اروپا اما تعداد تلفات نه تنها در حال حاضر بسیار کم است، بلکه در این آمار کمشمار نیز همچنان شاهد روند کاهشی در یک دهه اخیر بودهایم. با این حال شورای ایمنی حمل و نقل- که هدف کاهش تعداد مرگ و میر و جراحات حمل و نقل اروپا را دنبال میکند- خواهان ادامه هرچه سریعتر روند کاهش تعداد مرگ و میر ناشی از ترافیک جادهای است. به اذعان گراتزیلا جوست، از شورای ایمنی حمل و نقل اروپا، متاسفانه ارقام جدید حکایت از این دارند که سرعت کاهش مرگ و میر جادهای در اتحادیه اروپا آنقدر نیست که این امیدواری را ایجاد کند که بتوانیم تا سال 2030 به هدف حیاتی کاهش 50 درصدی مرگ و میر و جراحات جدی دست پیدا کنیم.