تصور این که روزی از طریق کار گذاشتن چیپ کامپیوتری در مغز انسان‌ها، ابر انسانی با هوش و قدرت فرابشری به وجود بیاید، زمانی تنها در فیلم‌های علمی تخیلی نمود عینی می‌یافت. اما امروز با داستان دیگری مواجه هستیم و دعوا نه بر سر امکان به وجود آمدن چنین مخلوقی، که بحث بر سر حدود و ثغور قدرت اوست. زمانی مشاهده پیشرفت‌های آینده بشر در فیلم‌های علمی تخیلی زیاده‌روی در پرواز دادن پرنده خیال به نظر می‌رسید. اما امروز سرعت پیشرفت خصوصاً در محدوده هوش مصنوعی به اندازه‌ای است که شاید برخلاف قاعده یک قرن اخیر، این بار الهام گرفتن سینماگران از دانشمندان را شاهد باشیم. در ادامه این مطلب برخی از آثار سینمایی را که موضوع‌شان خلق انسان نوین با استفاده از تراشه‌های کامپیوتری است با هم مرور می‌کنیم.
پلیس آهنی (پل ورهوفن) 1987
در فیلم RoboCop پلیس جوانی به نام الکس مورفی در تعقیب و گریز سخت با عده‌ای از خلافکاران شهر به شدت مجروح می‌شود. مورفی توسط آنها به قتل می‌رسد، اما در بیمارستان پزشکان متوجه می‌شوند مغز مورفی سالم است اما قادر به ادامه حیات نیست. به این ترتیب مورفی ناخواسته و به عنوان داوطلب در پروژه «پلیس آهنی» به کار گرفته و تبدیل به روبوکاپ می‌شود. ورهوفن در این فیلم آینده‌ای دور را تصویر می‌کند. جایی که ذات بشر تغییر یافته، جنون به اوج رسیده و تنها ماشینی بی‌روح، توانایی جلوگیری از هرج و مرج را دارد و می‌تواند نقش قهرمان را در جهان تمثیلی فیلم یعنی شهر دیترویت بازی کند. پزشکان با کاشت تراشه‌ای در مغز مورفی و ساخت بدنی از جنس تیتانیوم برای او، موجودی جدید خلق می‌کنند که کاملاً از نظر احساسی بی‌تفاوت عمل می‌کند و آنچه برای او مقرر شده و در چیپ - که حالا نقش فرمانده بدن یعنی مغز را بازی می‌کند - ثبت شده را مو به مو اجرا می‌کند. جامعه خشن ترسیم شده در فیلم نیازمند فردی است که خود در آنِ واحد پلیس، دادگاه و قاضی باشد. ابر انسان حاضر در فیلم با دور بودن از احساسات تمامی فاکتورها را داراست و در نقش خود به عنوان شخصی که در ذهن همچون انسان، ولی در ظاهر شکست ناپذیر می‌نمایاند، به تصویر کشیده شده است.
ارتقا (لی ونل) 2018
فیلم Upgrade به موضوع کنترل انسان توسط هوش مصنوعی می‌پردازد. گری تریس، مردی معمولی، بدون هیچ توانایی خاص فیزیکی و ذهنی، توسط تعدادی از اوباش هدف گلوله قرار می‌گیرد. او در این حادثه فلج شده و همسرش نیز به قتل می‌رسد. ماه‌ها بعد در نخاع او تراشه‌ای بسیار هوشمند به نام «استم» (ریشه) کار گذاشته می‌شود. گری به کمک این تراشه توانایی راه رفتن و استفاده از دستانش را پیدا می‌کند. اما این تراشه یا به عبارت بهتر هوش مصنوعی بیش از حد توانمند است. «استم» شروع به فرستادن پالس‌های شنوایی به ذهن گری و مکالمه با او می‌کند. «استم» به بهانه یافتن قاتل همسر گری، او را در مسیری قرار می‌دهد که ناچار به کشتن تعدادی زیادی از آدم‌ها می‌شود. به این ترتیب و به تدریج «استم» کنترل کامل گری را در دست می‌گیرد. در «ارتقا» هوش مصنوعی به سبب برتری در فکر و نداشتن عواطف انسانی تهدیدی برای انسان است و در انتها سلطه کامل بر انسان را نشان می‌دهد. «ارتقا» در نهایت مطرح کننده دو سوال مهم است. سوال نخست اشاره به این دارد که آیا در آینده بشر حاضر است پیشرفت را فدای هر چیزی کند؟ و سوال بعدی این است که آینده علم و تکنولوژی با این حجم پیشرفت در دستان بشر چه خواهد شد؟ آیا بیشتر به سمت انزوای انسان و مرز خشونت طلبی او حرکت خواهد کرد یا برعکس؟
نگران نباش عزیزم (اولیویا وایلد) 2022
فیلم Don’t Worry Darling را اثری در ژانر دلهره‌آور و روان‌شناختی قلمداد کرده‌اند. جک و آلیس زوج جوان و خوشبختی هستند که در منطقه‌ای محافظت شده زندگی می‌کنند. جک در این منطقه شغل محرمانه اما پر درآمدی دارد که باعث شده زندگی خوبی برای خود و آلیس فراهم کند. بااین‌حال، هنگامی که آلیس متوجه وضعیت غیرعادی زنی به نام مارگارت می‌شود به این منطقه و زندگی که در آن جریان دارد شک می‌کند و به دنبال یافتن حقیقت می‌رود. آلیس در ادامه به واقعیت وحشتناکی پی می‌برد و می‌فهمد که او، همسرش و دیگر ساکنان شهرک بی‌عیب و نقصی که ساکن آن هستند، در واقع وجود خارجی ندارند یا به عبارت بهتر در ذهن خود مشغول این زندگی هستند. «نگران نباش عزیزم» یک شبیه‌سازی تمام و کمال را به نمایش می‌گذارد. یک شبیه‌سازی که با دستکاری مغز کاربران محقق شده است. برخی از این موضوع باخبر هستند و با آن مشکلی ندارند و برخی دیگر همچون آلیس، کاملاً بی‌خبرند و با کشف حقیقت دچار وحشت می‌شوند. آلیس در این فیلم نماینده انسان‌هایی است که از حقیقت دور نگاه داشته شده‌اند – که در فیلم با استعاره خواب مصنوعی به آن اشاره می‌شود – و پس از کشف حقیقت و بیدار شدن از خواب، زندگی واقعی را که یک درصد زرق و برق دنیای شبیه‌سازی شده را ندارد در آغوش می‌گیرند. در این فیلم نیز شبیه‌سازی دنیای مجازی با کمک تراشه‌های کامپیوتری و اثرگذاری آنها بر مغز اتفاق می‌افتد.