حسام خراسانی| همزمانی انتخابات شورای شهر و روستا با انتخابات ریاست‌جمهوری مزایای متعددی دارد که بارزترین آن کاهش هزینه‌های مالی و زمانی است. اما در کنار این مزایا این موضوع با توجه به تفاوت‌های ماهیتی دو نهاد ریاست‌جمهوری و شورای شهر و شرح وظایف متفاوت این نهاد می‌تواند تهدیدی برای شورای شهر به شمار آید. تهدید از آن جهت که انتخابات مردمی‌ترین نهاد شهری ممکن است در زیر سایه سنگین انتخابات ریاست‌جمهوری و تحت لوای این انتخابات قرار گیرد. نکته دیگر این است که اتنخابات ریاست‌جمهوری یک امر سیاسی- ملی به‌شمارمی‌رود، درحالی‌که انتخابات شوراهای شهر و روستا یک رویداد محلی است. البته عده‌ای هم معتقدند که همزمانی این دو رویداد روی استقبال مردم از این دو انتخابات تاثیر مثبت می‌گذارد، از این لحاظ که با توجه به شور عظیم انتخابات ریاست‌جمهوری، انتخابات شوراها نیز با توجه بیشتری صورت پذیرد.
دو انتخابات و دو دنیای متفاوت
در گوشه‌وکنار شهر این روزها بیشتر از هر زمانی بحث داغ انتخابات در شوراهای شهر و روستا به گوش می‌رسد. با نزدیک‌شدن به انتخابات، پرسش به چه کسی رأی بدهیم نیز در ذهن‌ها تداعی می‌شود. اندیشه انتخاب آگاهانه به این معناست که باید شناخت کاملی نسبت به شورای شهر و روستا داشته باشیم. در تعریف این نهاد آمده است: «شورا نهاد خدمت‌رسانی به مردم است، نهادی اجتماعی که به‌منظور نظارت بر امور شهری و رفع مشکلات شهروندان شکل گرفته است.» بی‌شک همین گذاره گویاترین تعریف از سیاسی‌نبودن شوراهای شهر است. تفاوت‌های دیگر هم که می‌توان به آن اشاره کرد، تفاوت‌های قانونی و آیین‌نامه در این دو انتخابات است. مرجع تشخیص صلاحیت نامزدها در رياست‌جمهوري شورای نگهبان و در شورای اسلامي شهر و روستا، هیأت اجرایی و نظارت شهرستان است که در صورت اعتراض به نظر هيأت‌هاي مذكور و ارایه شكايت، مرجع نهايي تصميم‌گيري هيات عالي نظارت استان است. ميزان رأي فرد منتخب در ریاست‌جمهوری اكثريت مطلق است، اما در شورا اكثريت نسبي. مدت تبلیغات هم در ریاست‌جمهوری 20روز و در شوراهای شهر 7 روز است.
طراحان تجمیع انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر و روستا، کاستن از بار مالی را دلیل تصمیم خود برای برپایی همزمان این دو رخداد مطرح کردند. پرسش دیگری هم که می‌توان مطرح کرد این است که آیا عدم‌برگزاری انتخابات شورای شهر با دیگر انتخابات مانع سیاسی‌شدن این رویداد می‌شود یا خیر؟ مطمئنا پاسخ به این سوال آری نیست. شورای شهر و روستا از جنس کاملا اجتماعی است که تنها با شناخت این نهاد می‌تواند مانع از سیاست‌زدگی این ارگان شود.
قانون چه می‌گوید
اما صریح‌ترین بیان در قبال سیاسی‌نبودن شورای شهر و روستا در اصل یکصدم فصل هفتم قانون اساسی مصوب 1368 بیان شده است. در این اصل آمده است: «نهاد شورای شهر و روستا برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان یا نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد.» این موضوع شاید پس از چهار دوره از برگزاری انتخابات شورای شهر هنوز به خوبی برای همگان تبیین نشده است. اصلی که صریحا به شهری و اجتماعی‌بودن این نهاد مردمی اشاره دارد. نهادی که می‌گوید: من سیاسی نیستم.