همه ‌چیزهایی که در مورد اصطلاح کمبود آب می‌گویند، تا حدودی اشتباه است. در مقیاس یک کشور، تقریبا در همه جا آب یافت می‌شود اما غالبا به دست آوردن آن بسیار دشوار یا گران است. گرچه برخی از کشورها، آب ندارند. یمن یکی از این کشورهاست. یک دولت مرکزی قوی می‌تواند راه‌حل‌هایی را برای این مشکل پیدا کند و آنها را برای جلوگیری از روند سقوط منابع یا کند کردن این پروسه اجرا کند. اما از آن‌جا که دولت مرکزی یمن ضعیف است نمی‌تواند ثبات داخلی را تضمین کند، این کشور پتانسیل و قدرت کمی برای حل بحران یا کاهش بحران کم‌آبی‌اش در کوتاه‌مدت دارد و همین امر موجب می‌شود که متخصصان آب پیش‌بینی کنند که این کشور، تا چند دهه دیگر، خالی از منابع آبی خواهد شد. درحالی‌که چند کشور هستند که آب مصرفی‌شان بیشتر از آب موجود و در دسترس‌شان است اما اوضاع‌شان به اندازه یمن وخیم نیست. بااین‌حال، یمن می‌تواند به‌عنوان معیاری کشورهای دیگر منطقه را که تغییر سیاست‌های آبی برای‌شان حیاتی است، ارزیابی کند. در طول دوران باستان و حتی در تاریخ معاصر، یمن نمونه‌ای از مهندسی آب بوده است. شواهد سد بزرگ مارب، یکی از شگفتی‌های مهندسی عصر باستان نشان می‌دهد که مردم یمن به لحاظ تاریخی از تکنیک‌های پیشرفته آبیاری و مدیریت موثر آب بهره می‌بردند. منابع آبی یمن، برخلاف همسایگان خود در منطقه، کاملا داخلی است؛ یمن برای دسترسی به منابع طبیعی آب به کشورهای همسایه وابسته نیست.
بحران آب یمن
اما این‌جا خبرهای خوب به پایان می‌رسد. یمن درحال حاضر، خود را در معرض کم‌آبی شدید که در این شرایط به‌ازای هر فرد در هر سال، کمتر از 500مترمکعب آب وجود دارد، می‌بیند. مردم یمن در شرایطی زندگی می‌کنند که به‌ازای هر نفر، در هر سال، تنها 84 مترمکعب  آب وجود دارد. در این منطقه، همیشه منابع زیادی بوده است اما این موضوع تنها تا پیش از نیمه‌دوم قرن بیستم بود که از آن زمان جمعیت، رشد زیادی کرد و شرایط مصرف آب را به نحوی تغییر داد که اکنون شاهدش هستیم. از آغاز دهه 1970، گسترش کشاورزی نیازمند آب بیشتری برای آبیاری بود. زمانی که این کشور تولید نفت در دهه 1980 را آغاز کرد، افزایش درآمد باعث ایجاد رونق اقتصادی شد و این امر نیز به افزایش استفاده از قات (نوعی ماده مخدر بسیار گران‌قیمت) شد. این مسأله در کنار رشد جمعیتی 3‌درصد در‌ سال 2001، پیش از آن‌که به رشد 2.3 درصدی فعلی نزول کند، باعث افزایش شدت بهره‌برداری آب از منابع ناچیز آبی این کشور شد. اگرچه این بحران بزرگ در اوایل دهه 1980 شناسایی شد اما کشور به شیوه‌های ناپایدار مدیریت آب ادامه می‌دهد.
منابع آب‌های زیرزمینی آب‌های موجود در سفره آب‌های زیرزمین که حدود 70‌درصد از منابع آبی یمن را تشکیل می‌دهند، اکثر 2.1‌میلیارد مترمکعب  منابع آبی تجدیدپذیر در هر‌سال را فراهم می‌کنند. بااین‌حال، کشور یمن در هر ‌سال چیزی حدود 3.6‌میلیارد مترمکعب  آب را استخراج می‌کند و موجب کمبود قابل توجهی در سطح آب می‌شود. وقتی مشکلات دیگر مثل نفوذ آب شور و آلودگی را در نظر بگیریم، متخصصان تخمین می‌زنند اگر هیچ راه‌حلی صورت نگیرد که بخش بزرگی از یمن، شامل صنعا پایتخت این کشور، تا دهه آینده، عملا بدون آب خواهند شد.
آب‌های زیر زمینی، مهم‌ترین منابع آبی یمن را تشکیل می‌دهند که توسط آبیاری سطحی یا نهرها تجدید می‌شوند. منابع آب‌های زیرزمینی در سراسر کشور توزیع شده‌اند و اکثر سفره‌های آب، بیش‌ازحد مورد استفاده قرار می‌گیرند. یمن درحال حاضر در میان گروه‌های مختلف شبه‌نظامی تقسیم شده و آب یکی از منابع کلیدی برای قدرت‌نمایی در مقابل دولت مرکزی است. اما به دلیل وضع بیش‌ازحد بهره‌برداری آب از اکثر سفره‌آب‌های زیرزمینی، حتی تغییرات ارضی که موجب می‌شود گروه‌های مختلف به منابع آبی جدیدی دست پیدا کنند نمی‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بالانس کنترل منابع را تغییر دهد.
سفره‌های آب در امتداد ساحل جنوبی، بیش‌ازحد مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. بااین‌حال، آب شور به چندین سفره آب از اینها، نفوذ پیدا کرده و موجب کاهش کیفیت آب در دسترس شده است. بخش بزرگی از سفره‌آب‌های «مکلا» در منطقه «حدرالموت» قرار دارند، یعنی منطقه‌ای در شبه‌جزیره عربی که القاعده، حضور پررنگی دارد. گرچه این سفره آب، به لحاظ فنی بیش از اندازه مورد استفاده قرار گرفته اما ذخایر عظیم و تجدیدناپذیر آن می‌تواند منبع بالقوه‌ای برای زمانی باشد که منابع دیگر تمام شدند. این منبع می‌تواند به‌عنوان اهرم فشاری برای گروه‌های شبه‌نظامی در آینده عمل کند، هرچند انتقال آب از آن‌جا به مناطق پرجمعیت‌تر بسیار گران تمام می‌شود.
پیامدهای اقتصادی
بخش بزرگی از زمین‌های قابل زرع یمن در مناطق مرتفع در میان دشت‌های کوهستانی قرار گرفته است، یعنی جایی که باران زیادی می‌بارد. جمعیت زیادی از کشور نیز در این مناطق متمرکز شده‌اند که همین مسأله یکی از دلایل تمام‌شدن آب است. زمین‌های آبیاری‌شده در طی یک دوره 35ساله از آغاز 1970، بیش از 10برابر شده و استفاده از آب‌های زیرزمینی برای کشاورزی به امر بسیار مهمی مبدل شده است. بخش کشاورزی، مهم‌ترین بخش مصرف‌کننده آب در یمن است، به‌طوری‌که 90‌درصد از کل برداشت آب در این بخش مصرف می‌شود. با وجود این‌که این بخش، نیمی از جمعیت مردم را در استخدام خود گرفته اما تنها در 10‌درصد از تولید ناخالص ملی دخیل است و یمن برای حمایت از جمعیت روبه‌رشد سریع خود، تا اندازه زیادی به واردات مواد غذایی وابسته است. یکی از علل اصلی مصرف بیش‌ازحد آب در بخش کشاورزی، کشت قات است، یک گیاه مخدر که مصرف آب زیادی دارد و تقریبا 20‌درصد از کل زمین‌های کشاورزی آبیاری‌شده را دربر می‌گیرد. همچنان که جمعیت یمن روبه‌رشد است، تقاضای شهری برای آب نیز افزایش می‌یابد. به منظور رسیدگی و برآوردن این تقاضا، منابع مورد نیاز باید از سهم سایر بخش‌ها گرفته شود. همچنین به علت زیرساخت‌های ویران و سیستم‌های آبیاری ناکارآمد، منابع آبی روزبه‌روز از بین می‌روند. همچنان که یمن در میان ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی، به مقابله با جمعیت روبه‌رشد ادامه می‌دهد، فشار اقتصادی ناشی از مسائل مرتبط با مدیریت آب مشهودتر می‌شود. برنامه توسعه سازمان ملل متحد تخمین می‌زند که حدود 1.5‌درصد از تولید ناخالص داخلی یمن به تخلیه آب‌های زیرزمینی و 2.4‌درصد نیز به دلیل شکست این کشور برای رسیدگی به مسائل بهسازی آب از بین می‌رود. مشکلات آبی یمن همچنین باعث محدودیت رشد صنعتی به‌ویژه در بخش‌های نفت و گاز طبیعی شده است. گرچه صنعت، 2‌درصد از آب یمن را مصرف می‌کند اما آب همچنان سهم بسیار مهمی در تولید انرژی دارد. تولید نفت یمن، از‌ سال 2001 کاهش یافته و در‌ سال 2013 به دلیل وخامت اوضاع امنیتی، به 133‌هزار بشکه در روز رسیده است. درحالی‌که تولید تجاری گاز طبیعی از ‌سال 2009 آغاز شد، این کشور برای حفظ صنعت هیدروکربنی‌اش که سه‌چهارم درآمدهای دولت را تشکیل می‌دهد و به لحاظ اقتصادی به شدت به آن وابسته است، تقلا می‌کند.
راه‌حل‌های بالقوه
درحالی که مشکلات مرتبط با آب در یمن، کشور را به ستوه آورده و این شرایط ادامه می‌یابد و احتمالا بدتر هم خواهد شد، تخمین زده می‌شود که برای بهسازی‌های ضروری، 12.7‌میلیارد دلار هزینه نیاز است. به‌روزرسانی زیرساخت‌ها جزو مهم‌ترین اقداماتی است که این کشور باید برای عرضه آب به جمعیت روبه‌رشد، انجام دهد. از آن‌جایی که اکثر آب این کشور از زیرزمین می‌آید، دولت باید مدیریت خود را بهبود ببخشد و کنترل کاملی بر تعداد چاه‌های حفر شده داشته باشد. این اقدام، وظیفه‌ای خطیر است، چراکه کمتر از 10‌درصد از سکوهای حفاری چاه دارای مجوز هستند و کمتر از 2‌درصد از چاه‌ها، ثبت شده‌اند. با وجود تعداد زیادی از چاه‌های غیرقانونی و ضعف دولت مرکزی کنونی، مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی غیرممکن است. همچنین، تلاش‌های حفاظتی آب و اجرای روش‌های جایگزین برای تهیه آب آشامیدنی، مثل شیرین‌سازی آب‌های شور می‌تواند به‌عنوان راه‌حل کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای مشکلات آب در یمن باشد اما هزینه چنین اقداماتی، خارج از عهده یمن است. در تئوری، کشورهایی مثل عربستان‌سعودی می‌توانند بودجه کافی برای پروژه‌های تولید آب شیرین را فراهم کنند، درحالی‌که این کار می‌تواند به فراهم کردن آب برای مردم ساکن در مناطق ساحلی کمک کند اما مناطق شهری دیگر مثل صنعا باید آب شیرین‌شده را در مسیرهای طولانی پمپاژ کنند؛ روشی که می‌تواند بسیار هزینه‌بر باشد.
محدودیت‌های سیاسی
با توجه به بی‌ثباتی یمن، بااین‌حال، همه این راه‌حل‌ها، نامحتمل باقی می‌مانند. اجرای سیاست‌های قوی مدیریت آب و تضمین ادامه یافتن این سیاست‌ها، نیازمند یک دولت مرکزی قوی و ثبات وضع امنیتی است و یمن، هیچ‌کدام از اینها را ندارد. با وجود ناآرامی‌های حال حاضر و بلاتکلیفی سیاسی در پایتخت، دولت فعلی قادر به اجرای هیچ‌یک از این اقدامات نیست. درواقع، دولت مرکزی درحال‌حاضر نمی‌تواند اراده خود را فراتر از پایتخت اعمال کند. به‌عنوان مثالی از ضعف دولت می‌توان به تلاش ناموفق آن در قطع یارانه سوخت دیزل اشاره کرد. این کار، به قیام حوثی‌ها علیه دولت و برای سرنگون‌کردن این دولت شکننده، کمک کرد. این حرکت به‌نوبه خود می‌تواند فشار قابل توجهی بر شرایط آبی داشته باشد؛ پمپ‌های دیزلی به‌طور گسترده‌ای برای استخراج آب زیرزمینی استفاده می‌شوند. قطع یارانه‌های دولتی می‌توانست منجر به سست‌شدن استخراج کنترل‌نشده آب‌های زیرزمینی
شود.
(عده‌ای با کمک این پمپ‌ها که با گازوییل کار می‌کنند، به‌صورت غیرمجاز، آب‌های زیرزمینی را پمپاژ می‌کردند) اما از آن‌جا که دولت صنعا مجبور شد پس از قیام حوثی‌ها و درخواست مشابه سایر جناح‌ها از تصمیم خود مبنی بر قطع یارانه گازوییل دست بکشد، بنابراین شانس محدودیت استفاده غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی نیز از بین رفت. به‌نظر نامحتمل می‌آید که وضع سیاسی یمن در آینده نزدیک، تغییری بکند و فشارهای مسائل امنیتی به کشور ادامه خواهد داشت. بنابراین، تغییرات، به قدرت‌های محلی که غالبا فاسد، ناکارآمد و به لحاظ اقتصادی ضعیف هستند، محدود خواهد بود. بدون توانایی برای اجرای روش‌های لازم مدیریت آب، وضع آب در یمن، به احتمال زیاد وخیم باقی خواهد ماند و به افزایش ناآرامی‌ها کمک خواهد کرد، همچنین فشار بیشتری بر عربستان وارد می‌آید تا همسایه جنوبی‌اش را مهار کند.