پس از فاجعه بزرگ کلیسای نوتردام در پاریس که نماد تاریخی این شهر اروپایی بهشمار میرفت، امانوئل مکرون – رئیس جمهوری فرانسه – بهطور رسمی اعلام کرد این کلیسای ارزشمند تا حداکثر ۵سال دیگر بازسازی خواهد شد. اما جالب است بدانید این نخستین بنای باستانی ارزشمند نیست که در اثر آتشسوزی تخریب شده و برای نخستین بار هم نیست که یک ساختمان باستانی پس از یک واقعه تلخ بازسازی میشود. فارغ از عاملی که بناهای باستانی در طول تاریخ تخریب شدهاند، از زلزله و آتشسوزی گرفته تا حملات تروریستی، بسیاری از دولتمردان به منظور حفظ ثروت تاریخی و فرهنگی کشور خود به بازسازی و مرمتِ دوباره آنها اقدام کردهاند. در زیر تعدادی از ساختمانهای بسیار مهم جهان که در طول تاریخ بازسازی شدهاند را معرفی کردهایم.
1- کاخ سفیدی که امروز شاهد آن هستیم، نخستین نسخه ساخته شده از این بنا نیست.
ساختمان اصلی خانه سفید که در گذشته «کاخ ریاست جمهوری» نامیده میشد، درسال ۱۸۱۴ میلادی سوخت و از بین رفت. سه رئیس جمهوری اول ایالات متحده آمریکا یعنی جرج واشنگتن، جان آدامز و توماس جفرسون هرگز در کاخ سفید زندگی نکردند. در عوض، آنها در کاخ ریاستجمهوری ساکن بودند که بزرگترین خانه کشور در آن زمان بود. زمانی که جیمز مدیسون دفتر را گرفت، کشور آمریکا وارد جنگ ۱۸۱۲ میلادی با بریتانیا شد. در طول جنگ، نفربرهای بریتانیایی وارد واشنگتن دیسی شدند و ساختمانهای متعددی ازجمله خانه ریاستجمهوری را درسال ۱۸۱۴ میلادی سوزاندند. به مدت سه سال، معماری به نام جیمز هوبان مراحل بازسازی این بنا را آغاز کرد. درسال ۱۸۱۷ میلادی، رئیسجمهوری جیمز مونرو به کاخ سفید جدید نقل مکان کرد. اما این تاریخ چندینسال پیش از تکمیل مراحل بازسازی ساختمان بود. طراحی داخلی و خارجی کاخ سفید آمریکا بارها تغییر یافته است.
2- رویال اکسچنج در شهر لندن دو بار بهطور کامل تخریب و دوباره ساخته شد.
نخستین ساختمان Royal Exchange درسال ۱۵۷۱ میلادی ساخته شد و بهعنوان یک مرکز تجاری در شهر لندن فعالیت میکرد. اما این بنا درسال ۱۶۶۶ میلادی در یک آتشسوزی بزرگ بهطور کامل از بین رفت، اما چندسال بعد مورد مرمت قرار گرفت. دومین باری که این ساختمان در اثر آتشسوزی فروریخت درسال ۱۸۳۸ میلادی بود. درسال ۱۸۴۴، ملکه ویکتوریا سومین نسخه از ساختمان بازسازی شده رویال اکسچنج را افتتاح کرد، بنایی که با همان طراحی قرن شانزدهمی خود ساخته شده بود و شامل حیاط، معماری رومی و هنرهای رنسانسی ایتالیایی بود. امروز، این ساختمان مشهور و تاریخی بیش از ۳۰ فروشگاه خردهفروشی لوکس دارد.
3- هتل فرمونت سان فرانسیسکو نیز پس از زلزله مهیبسال ۱۹۰۶ میلادی دچار حریق شد و در آتش سوخت. اما یک سال بعد موردبازسازی قرار گرفت.
هتل فرمونت بلافاصله پس از زلزله تخریب شد، اما یک سال بعد دوباره ساخته شد. اگرچه حدود ۱۰سال بعد تغییر مدل داده و به شکلی نو در خیابان خودنمایی میکرد. درسال ۱۹۰۶ میلادی سان فرانسیسکو شاهد یکی از بزرگترین زمینلرزههای تاریخ بود که در اثر این فاجعه طبیعی ۳هزار نفر جان خود را از دست دادند و بیش از ۲۸هزار ساختمان تخریب شد. هتل فرمونت که در بالای نوبهیل واقع شده بود به طرز معجزهآسایی در زلزله سراپا باقی ماند، اما دچار خسارتهای بسیار زیادی شده بود که در نتیجه آتشسوزی بعد از زلزله پدیدار شد. در شب افتتاحیه درسال ۱۹۰۷ میلادی، یک جشن بسیار باشکوه و بزرگ برگزار شد و دهها کیلوگرم لاکپشت و صدف سرو و با آتشبازی و نوشیدنیهای متنوع از میهمانان پذیرایی شد.
4- کلیسای سنت پاول در شهر لندن چندین بار خراب شده و مورد مرمت قرار گرفته است. اما بزرگترین نوسازی آن پس از بمباران هوایی شهر لندن درسال ۱۹۴۰ میلادی صورت گرفت.
کلیسای جامع سنت پاول چندین بار دچار آتشسوزی شده است؛ از حمله وایکینگها گرفته تا جنگهای مدنی این بنای مذهبی همیشه مورد حمله مهاجمان قرار داشته است. نخستین بار معماری به نام سر کریستوفر رِن مرمت کلیسا را به عهده گرفت و درسال ۱۷۱۰ میلادی این شاهکار را به اتمام رساند. بهطوری که همچنان نیز بهعنوان یکی از برجستهترین و مشهورترین ساختمانهای لندن به شمار میرود. این کلیسا درسال ۱۹۴۰ میلادی در طول جنگ جهانی دوم نیز برای چندین بار مورد هجوم قرار گرفت. بمباران هوایی لندن که به نام «بلیتس» شناخته میشود در خلال جنگ جهانی دوم (از ۷ سپتامبر ۱۹۴۰ تا ۱۰ مه ۱۹۴۱) بود که از سوی آلمان نازی علیه بریتانیا انجام شد. در این یورش راهبردی، لندن و نقاط دیگر بریتانیا ۵۷ شب پیدرپی از سوی نیروی هوایی آلمان نازی مورد تهاجم هوایی و بمباران قرار گرفت. در تهاجم بلیتس بیش از یکمیلیون خانه در لندن نابود شد و بیش از ۴۰هزار نفر کشته شدند که نیمی از آنان اهل لندن بودند. در آن زمان، وینستون چرچیل دستور داد کلیسای St. Paul به هر قیمتی که شده باید حفظ شود. این بنای مذهبی و تاریخی پس از مرمت به نماد مقاومت نیروهای بریتانیا در طول جنگ تبدیل شد. درسال ۱۹۴۵ میلادی، پس از پایان یافتن جنگ جهانی دوم بهطور کامل بازسازی شد.
5- ورشو در کشور لهستان نیز در بمباران هوایی در طول جنگ جهانی دوم تخریب شد، اما در کنار دیگر ساختمانهای شهر که به تلی از خاکستر تبدیل شده بودند، بازسازی شد.
پس از جنگ جهانی دوم ورشو بهطور کامل از بین رفت. ۸۵درصد از مراکز تاریخی این شهر با خاک یکسان شد. اما شهروندان این شهر بدون فوت وقت مراحل بازسازی محل زندگی خود را آغاز کردند. آنها با پوسترهای مشهور برجا مانده از واراسا نمای کلی ساختمانها را در اختیار داشتند و بر همان اساس بناها را مرمت میکردند. درسال ۱۹۵۵ میلادی، بیشتر قسمتهای شهر قدیمی ورشو مورد مرمت قرار گرفت، اما این روند همچنان تا دهه ۸۰ میلادی ادامه یافت. امروزه ورشو یکی از شهرهای پررونق اروپا بهشمار میرود، اما همچنان تحتتأثیر گذشته خود قرار دارد.
6- کلیسای Frauenkirche در درسدن نیز پس از تخریب شدن در طول جنگ جهانی دوم مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.
همانند واراسا شهر آلمانی درسدن نیز در فوریهسال ۱۹۴۵ میلادی به مدت سه شبانهروز زیر بمباران هوایی قرار داشت و بخشهای زیادی از آن تخریب شد. این بنای تاریخی و مذهبی، کلیسای مذهب پروتستان بود که دهها سال به حالت مخروبه باقی ماند تا اینکه شهروندان درسدن کمیتهای برای بازسازی و نوسازی آن تشکیل دادند. مراحل بازسازی این بنا ازسال ۱۹۹۴ میلادی شروع شد و از بیشتر متریالهای بنای اصلی برای نوسازی استفاده شد. درسال ۲۰۰۵ میلادی این کلیسا برای خدمترسانی به مردم گشایش یافت. در نخستین سخنرانی مذهبی که پس از بازسازی در این کلیسا صورت گرفت، جوچن بول گفت: «زخمهای عمیقی که برای مدت طولانی خونریزی دارند نیز ترمیم میشوند. از قلب نفرت و زشتیها نیز آشتی و صلح جوانه خواهد زد و دوستی را شکل خواهد داد.»
7- مشهورترین سالن اپرای بارسلون در کشور اسپانیا نیز درسال ۱۹۹۴ میلادی در شعلههای حریق سوخت و خاکستر شد اما نمونه مشابه آن به همان سبک و معماری ساخته شده و درسال ۱۹۹۹ میلادی گشایش یافت.
سالن Gran Teatre del Liceu بیش از ۱۵۰ است که بهعنوان نماد فرهنگی و اجتماعی در قلب شهر بارسلون واقع شده و یکی از بزرگترین سالنهای تئاتر و اپرا در سراسر جهان به شمار میرود و دلیلش هم استیج بزرگ و مجهز آن است. پنجسال پس از فروریختن در اثر آتشسوزی درسال ۱۹۹۴ میلادی با صرف حدود ۹۵میلیون دلار این سالن دوباره ساخته و نونوار شد.
8- مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک نیز به جای برجهای دوقلو ساخته شدهاند که در حادثه تروریستی سال ۲۰۰۱ به طور کامل تخریب شد.
در ساعات ابتدایی ۱۱ سپتامبرسال ۲۰۰۱ میلادی، هواپیماهای تروریستها بر فراز برجهای دوقلو پرواز کرده و با اصابت خود به این ساختمان مشهور باعث فروریختن آن شدند. به موجب این حادثه تروریستی ۲۷۵۳ نفر جان خود را از دست دادند. هر دو برج دوقلو بهطور کامل تخریب شدند. پس از سالها برنامهریزی و طراحی، درنهایت ساختمان جدید نیویورک درسال ۲۰۰۶ میلادی ساخته شد. این بنا درسال ۲۰۱۴ میلادی به صورت رسمی افتتاح شد. این ساختمان که برج آزادی نام دارد حدود ۵۴۰ متر ارتفاع دارد و سومین برج بلند جهان به شمار میرود.