ماجرای حذف چند «صفر» از پول ملی داستان جدیدی نیست و از سالها پیش مدیران مختلف بانک مرکزی برای انجام این کار خیز برداشته بودند که البته هربار به ثمر نرسیده و همواره در حد حرف باقی میماند، اما به نظر میرسد اینبار قضیه کمی جدیتر از دفعات پیشین است مخصوصا که به تازگی رئیس کل بانک مرکزی نیز از تقدیم لایحه حذف 4 صفر از پول ملی به هیأت دولت خبر داده است. اگر فرض را بر این بگیریم که اینبار داستان حذف این صفرها از حد حرف فراتر رفته و به عمل منتهی شود، سوال مهمی که به میان میآید این است که اصولا چه نیازی به این کار است و آیا سازماندهندگان چنین تغییری در کوتاهمدت یا حتی بلندمدت به هدف یا اهداف خود خواهند رسید؟ و البته سوال مهم بعدی قطعا این است که اصلا هدف از این کار چیست!؟
ناصرالدینشاه و نخستین حذف صفر
قبل از ما کشورهای دیگری نیز حذف صفر از پول ملی خود را تجربه کردهاند. جالب است بدانید حتی خود ما نیز در زمانی نهچندان دور این اتفاق را به شکلی دیگر با تبدیل غیرمستقیم واحد پول از دینار به قِران و از قران به تومان تجربه کردهایم و هربار با این کار سه چهار صفر را نیز به دور انداختهایم. آن زمان هدف از این کار جلوگیری از حملونقل مقادیر متنابهی پول از سوی مردم بود که فیالمثل در زمان ناصرالدینشاه کسی برای خرید یک خانه، 10بار شتر سکه (دینار یا قِران) با خود این طرف و آنطرف نبرد! اگر تجربیات دیگر کشورهای حذفکننده صفر از پول ملی، از آلمان گرفته تا برزیل و زیمباوه و همین همسایه خودمان ترکیه را نیز از نظر بگذرانیم، متوجه میشویم که آنان نیز بیشتر چنین هدفی را مدنظر داشتهاند.
درمان یا آیندهنگری! مسأله این است؟
مردم آلمان بعد از پایان جنگ جهانی اول به جای زغالسنگ «مارک» میسوزاندند (چون بهصرفهتر بود) یا همین اواخر زیمباوهایها برای خرید یککیلو سیبزمینی باید 7کیلو اسکناس با خود به مغازه میبردند.
چرا راه دور برویم، 20سال پیش درهمین ترکیه تا قبل از حذف 6 صفر از پول ملی برای خرید یک ساندویچ باید 10میلیون لیر پرداخت میکردید! اینکه اگر به 10هزار تومانی بگوییم 10تومان، چه تاثیری در تورم موجود خواهد داشت، سوالی است که اقتصاددانان باید به آن پاسخ گویند، اما تجربههای جهانی در حذف صفر از پول ملی نشان میدهد که معمولا دولتهایی در این برنامه موفق بودهاند که حذف صفر را هم زمان با تثبیت شرایط اقتصادی و تورم پایین کلید زدهاند. اگر نه مجبور شدهاند پس از هر جراحی دوباره اقدام به حذف صفرهای بیشتر کنند. بیشتر و
بازهم بیشتر.