نیره خادمی| تلویزیون هیچ وقت متمایل به اهالی تئاتر نبوده است؛ چه آن زمان که علی لاریجانی ریاست سازمان صداوسیما را برعهده داشت و چه حالا که علیعسگری بر صندلی او نشسته است، همه در برابر تئاتر بیمهر بودهاند. اهالی خانه تئاتر حداقل از 30سال قبل نامهنگاری به سازمان را شروع کردهاند، تا تبلیغ تئاتر، بررسی و تحلیل آن یا پخش تلهتئاتر در دستور کار سازمان قرار گیرد، و هنری که سالهاست در گوشهای رها شده، جان بگیرد. در دورههایی مدیران کمی کوتاه آمدهاند و حداقل پخش تلهتئاتر از شبکه چهار را جدی گرفتند، مثلا تلهتئاتر دکتر «فاستوس» در دهه 70 چندین بار از شبکه چهار پخش شد و اتفاقا مخاطب زیادی هم داشت، اما بعد این تلاشها کمرنگ شد.
در گذشته برنامهای بهعنوان چشم شب روشن برای تئاتر وجود داشت که حالا به شبهای هنر تغییر نام داده است. این برنامه 6شب در هفته روی آنتن است، اما فقط یک شب به تئاتر اختصاص دارد. ایرج راد، رئیس هیأتمدیره خانه تئاتر در گفتوگو با «شهروند» از تلاشها، دیدارها و جلسات بینتیجهای حرف میزند که دراینباره با روسای سازمان داشتهاند: «بعد از جلساتی که در دوره آقای لاریجانی با ایشان داشتیم، موافقت شد تا شبکه چهار متولی اصلی برنامههای تئاتر شود و شبکههای دیگر با توجه به موضوع، تئاترهای مرتبط پخش کنند. مدتی این اتفاق افتاد، اما بعد فراموش شد. تعجبآور است که چرا سازمان برای پخش تئاترهای خوب احساس نیاز نمیکند.» او معتقد است که تلویزیون، هم برای ایجاد ارتباط مردم با تئاتر موثر است، هم اطلاعرسانی و جلب مخاطب تئاتر.
از گلایه هنرمندان تا پاسخ صداوسیما
در روزهای گذشته استارت دوباره گلایهها درباره عدمتوجه به تئاتر را ستاره اسکندری زد. او گفت که تئاتر مورد بیمهری صداوسیماست: «برای تلویزیون ایران خیلی بد است که شبکههای ماهوارهای برای هویتدادن به خودشان و پیدا کردن جایگاه، از آن چیزی که در این مملکت اتفاق میافتد، استفاده میکنند درحالیکه درست، آن است که تلویزیون خودمان این کار را بکند.» پیگیری «شهروند» از مدیران صداوسیما درنهایت به محمدحسین رنجبران، مدیرکل روابط عمومی رسانه ملی ختم میشود. او میگوید که درباره تبلیغات تئاتر تا به حال صحبتی نشده است، چون به معنای واقعی فضای تئاتر اینقدر داغ نشده بود و ما بهویژه در سالجاری است که شاهد تبلیغات گسترده خیابانی برای تئاترها هستیم و مقداری فضا تغییر کرده است: «رویکرد سازمان حمایت از تولیدات فرهنگی فاخر در چارچوب فرهنگ ایرانی-اسلامی است و برای تبلیغات تئاتر در تلویزیون و چارچوبها و چگونگی آن باید بررسیهای دقیقی صورت گیرد. علاوه بر پخش تئاترهای تولیدی قبلی در حال تولید تئاترهای جدید با موضوعاتی فاخر و درچارچوب دغدغههای فرهنگی امروز جامعه است.» رنجبران درنهایت از برنامههای شبکه چهار و برنامه شبهای هنر بهعنوان اصلیترین برنامه تخصصی تئاتر نام میبرد که شنبهها با اجرای پیام دهکردی روی
آنتن میرود.
نامهای که به بخش بازرگانی ارجاع شد
ظاهرا موضوع به همین سادگی نیست و اهالی خانه تئاتر تلاشهای جدیدی را آغاز کردهاند. شهرام گیلآبادی، مدیرعامل خانه تئاتر در گفتوگو با «شهروند» از نامهای خبر میدهد که 14شهریور ماه امسال برای ریاست صداوسیما نوشته است: «در این نامه درخواستی برای تبلیغات تئاتر از رسانه ملی داشتیم، اما حوزه ریاست با کمال تعجب، نامه را به بخش بازرگانی ارجاع داد و تا حالا پاسخی به ما ندادهاند.»
افزایش 67درصدی مخاطبان تئاتر در یکسال
در نامهای که خانه تئاتر برای صداوسیما نوشته، به آماری اشاره شده است که نشان میدهد در یکسال گذشته مخاطبان تئاتر نسبت به یکسال قبل 67درصد رشد داشته است: «این آمار نشان میدهد که مردم کمتر به تلویزیون توجه میکنند و بیشتر از خانه بیرون میزنند. این افزایش مخاطب تئاتر و رونق فضاهای فرهنگی برنامهریزی میطلبد، درحالیکه برنامههای محدودی با موضوع تئاتر در رسانه ملی داریم.» او معتقد است که شبکه هنرمندان تئاتر درحال حاضر 150هزار نفر است، اما با شروع تبلیغات برای آن 500هزار نفر را در این رسته درگیر خواهد کرد. در حال حاضر تئاتر های خوبی چون شاه لیر، خانه برنارد آلبا، تن شوری یا مثلا گذر لوطی هاشمی در تماشاخانههای تهران در حال اجراست اما آنطور که پیداست همچنان مدیران صدا و سیما قصد تبلیغ، معرفی و نقد آنها را ندارد.