خشكسالي ردپايش را از بستر خشك هيـرمند و هامون تا بستـر ترك خورده جازموريان بر جاي گذاشته است. تالابي كه يك روز نسيم خنك و هواي لطيف به اهالي رودبارجنوب، قلعه گنج و... هديه مي‌داد، اكنون گرد و غبار روي طاقچه خانه‌هاي سنگي و كاهگلي روستاييان مي‌گذارد. كرمان نيز درست مثل سيستان و بلوچستان در عطش آب مي‌سوزد. زمين‌هاي زراعي بسياري خشك شده، نخل‌هاي قد برافراشته ريگان تشنه‌اند و اكنون كه خشكسالي به اوج خود رسيده، مردم روستاهاي محروم كرمان با پيامدهاي ناشي از آن دست به گريبان شده‌اند. در اين ميان اما امدادگران هلال‌احمر با توزيع آب، اعزام گروه‌هاي پزشكي و درماني و توزيع بسته‌هاي غذايي و تلاش براي آب‌رساني به روستاهاي متأثر از خشكسالي در كنار روستاييان كرماني هستند.

 تانکر آب به روستاها رسید
چشم اهالي چاه ابراهيم از غبار پر شده و زمين‌ها و كوهپايه‌هايي كه روزی چراگاه دام‌ها بود، درست مثل بستر جازموريان خشك و بي‌بركت شده است. مسير خشكسالي چند سالي است كه به رودبار جنوب افتاده. شهرستاني كه دو بخش اصلي دارد. يكي بخش مركزي ديگري بخش جازموريان كه مثل مساحت شهر، جمعيت 120 هزارنفري را هم ميان خود دو قسمت كرده‌اند. اگرچه بخش مركزي رودبارجنوب هم درگير خشكسالي شده، اما اين مهمان ناخوانده در روستاهاي بخش جازموريان ردپاهاي عميق‌تري به جا گذاشته است. چشمه‌هاي پرآب منطقه چاه ابراهيم، اكنون خاطره‌اي در ذهن بچه‌هاي روستاست. روستاهايي كه هر كدام براي خود چشمه‌اي داشتند تا منبعي براي آب آشامیدنی‌شان باشد و هم زمين‌ها را براي تهيه علوفه براي دام سبز كند، حالا دست به دامن زمين سفت و بي‌آب كوهستان شده‌اند. «مهدي خانه گير» امدادگر پايگاه امداد و نجات جمعيت هلال‌احمر رودبارجنوب كه همراه با ديگر امدادگران كمك حال مردم اين منطقه براي تأمين آب آشاميدني و بهبود معيشت روستاييان بوده است، مي‌گويد: «‌منطقه چاه ابراهيم جازموريان بيش از ديگر مناطق رودبارجنوب از خشكسالي آسيب ديده است. در محدوده روستاهاي كوهستاني و صعب‌العبور ميل فرهاد، روشن‌آباد، نهضت‌آباد و... چشمه‌هايي بود كه آب مورد نياز روستاييان را تأمين مي‌كرد. همه آن چشمه‌ها خشك شده و از باران هم خبري نيست. مردم هر روستا چاه‌هايي به عمق 30 تا 50‌متر حفر كرده‌اند، اما كم‌آبي و خشكسالي روي منابع آب زيرزميني هم اثر گذاشته است. چاه‌ها بسيار كم‌آب است و با روشن كردن پمپ هم بيش از چند دقيقه در روز آب ندارد.» خانه‌گير ادامه مي‌دهد:«‌شغل مردم اين منطقه دامداري است. خشكسالي باعث شده علوفه‌اي هم براي دام‌ها در زمين‌هاي كوهستان وجود نداشته باشد و در اين مدت دام‌هاي زيادي تلف شده‌اند. اهالي مجبورند از زهكلوت علوفه تهيه كنند كه با توجه به صعب‌العبور بودن مسير و نيز مشكلات مالي برايشان مقدور نيست.»خانه‌گير درباره اقدامات هلال‌احمر براي كاهش مشكلات ناشي از خشكسالي در رودبارجنوب مي‌گويد: «با كمك خيّران توانستيم براي روستاهاي گاوچران يك و دو، روشن‌آباد، سنگ كد، ميل فرهاد، نهضت‌آباد و... كه همگي در بخش جازموريان هستند، تانكر لوله براي آب‌رساني تهيه كنيم. در هر روستا يك تانكر 2 هزار ليتري و نيز يك كف كش در چاه تعبيه شده تا آب چاه توسط لوله‌ها به روستا منتقل شود. همچنين با همكاري مركز بهداشت رودبار جنوب نظارت بر بهداشت آب تانكرها و كلرزني انجام مي‌شود تا سلامت روستاييان به خطر نيفتند. با اين وجود چاه‌ها هم بسيار كم‌آب است و هر روز مشكل خشكسالي جدي‌تر مي‌شود.» خشكسالي و در پي آن بيكاري به معيشت روستاييان هم آسيب جدي وارد كرده. از اين‌رو يكي از خدمات هلال‌احمر در اين مناطق توزيع بسته‌هاي مواد غذايي بوده است: «‌ابتدا آمار خانوارهاي نيازمند به كمك را در روستاهايي مثل گاوچران، روشن‌آباد و... تهيه كرديم و علاوه بر توزيع بسته‌هاي مواد غذايي ميان خانوارها آرد براي تهيه نان توزيع كرديم.»

آب آشامیدنی  و آذوقه مهم‌ترين نياز روستاییان
خانه‌ها خاليست. گرد و غبار در كوچه‌هاي كاهگلي روستا مي‌پيچد و صداي زوزه بادهايي كه انبوه شن و ماسه هديه آورده، ياد قهقهه‌هاي بلند بچه‌هاي روستا را زير خروارها خاك دفن مي‌كند. اينجا ريگان است. شهرستاني با 302 روستا كه خشكسالي، جان 60 تاي آنها را گرفته. 60 روستاي بدون آب، بدون مردم و بدون اميد به آينده. ارمغان خشكسالي‌هاي پي در پي چند سال اخير براي روستاييان ريگان، مهاجرت بوده است. بيكاري، كپرنشيني و فراموش كردن خاطره‌هاي شيرين روستا مثل بالا رفتن از قامت بلند نخل و چشيدن طعم شيرين خرماي رسيده در باغ‌هايي كه ديگر نيست. بهزاد عارف مسئول شعبه جمعيت هلال‌احمر شهرستان ريگان كه همراه با ديگر امدادگران جمعيت هلال‌احمر استان كرمان تلاش كرده است كمكي براي روستاييان به‌ويژه در زمينه تأمين آب و آذوقه باشد، مي‌گويد: «‌60 روستاي ريگان به‌صورت كامل تخليه شده است. شغل اين روستاييان عمدتاً دامداري و كشاورزي بود. بسياري از باغ‌هاي كوچك و بزرگ خرما كه معاش اين خانواده‌ها را تأمين مي‌كرد با خشكسالي از بين رفته و اهالي هم مجبور به مهاجرت شده‌اند. به‌عنوان مثال در يكي از اين روستاها، باغي بزرگ كه بيش از 3 هزار نخل داشت و اهالي روستا به‌صورت مشترك از آن محصول برداشت مي‌كردند، به‌طور كامل خشك شده و اكنون منظره‌اي غم‌انگيز از آن باغ پربار باقي مانده است. همچنين گرد و غبار و بادهاي 120 روزه سيستان كه حالا مدتش بيشتر از قبل شده است، به دليل خشك شدن جازموريان و حتي درياچه هامون در سيستان تمام روستاها را با گرد و غبار پر كرده، كه اين عامل هم يكي از دلايل اصلي مهاجرت روستاييان بوده است.» روستاهاي ديگر ريگان كه تخليه نشده‌اند نيز دست‌كمي از آن روستاهاي 60‌گانه ندارند. مهاجرت ناشي از خشكسالي پديده‌اي است كه گريبان آنها را هم گرفته است. عارف مي‌گويد: «‌روستاهاي حسين‌آباد دامداري، هدايت‌آباد، عنايت‌آباد، روستاي كارگاه جهاد و... نيز مشكل كم‌آبي دارند. منبع آبي ريگان سفره‌هاي آب زيرزميني است. قبلاً با حفر يك چاه 10 متري هم به آب مي‌رسيديم اما اكنون چاه‌هايي به عمق 150‌متر هم در اين روستاها به سختي به آب مي‌رسند. شغل اهالي اين روستاها نيز مانند آن روستاهايي كه تخليه شده كشاورزي و دامداري است. آنها هم براي تأمين آب شرب و نيز آب مورد نياز براي كشاورزي و دامداري دچار مشكلات جدي هستند. به‌عنوان مثال در روستاي حسين‌آباد 35 خانوار زندگي مي‌كردند كه اكنون بر اساس آماري كه براي توزيع بسته‌هاي غذايي گرفته‌ايم اين تعداد به 18 خانوار رسيده است. بقيه خانوارها هم به حاشيه شهر مهاجرت كرده‌اند و حالا در كپرهايي با كمترين امكانات و با وضعيت بسيار نامناسب زندگي مي‌كنند.»مسئول شعبه ريگان از خدمات هلال‌احمر پس از اوج گرفتن خشكسالي در اين مناطق مي‌گويد: «‌اهالي اين روستاها وضع نامناسبي دارند. آب آشامیدنی و آذوقه مهم‌ترين نياز آنهاست. قبل از ماه مبارك رمضان، 6 هزار بطري آب معدني در روستاهاي متأثر از خشكسالي ريگان ميان خانوارها توزيع كرديم. همچنين در ارديبهشت ماه و در قالب طرح هماي رحمت و در تابستان با جذب مشاركت خيران، 600 بسته مواد غذايي را كه هر كدام تا 250 هزار تومان ارزش داشت، در 11 روستاي شناسايي شده توزيع كرديم.»

معاينه بيماران و توزيع رايگان دارو
پيدا كردن كاری ساده در بندرعباس، سهم جوان‌هايي شده است كه يك روز روي زمين‌هاي خودشان كار مي‌كردند. گندم و جو درو مي‌كردند و علوفه دام‌هايشان هم تأمين بود. خشكسالي 12 سال اخير در كرمان و شهرستان قلعه گنج، امسال ديگر به اوج خود رسيده و تأمين معاش را هم براي اهالي روستاهاي اين شهرستان تنگ كرده است. عبدالواحد كرمي، دهيار روستاي اسلام‌آباد بندوك كه خود از داوطلبان جمعيت هلال‌احمر است، مي‌گويد: «‌12 سال است كه مردم روستاهاي قلعه گنج كرمان با كم‌آبي دست و پنجه نرم مي‌كنند. سطح آب چاه‌هاي حفر شده در منطقه پايين رفته و در برخي روستاها كه چاه حفر شده بود، حتي چاه‌ها هم ديگر آب ندارد. امسال اما هنوز باران نباريده و به معناي واقعي بي‌آبي، كشاورزي و دامداري را از بين برده است. زمين‌هاي بسياري به دليل نبود آب قابل كشت نيست، وقتي آب نباشد خبري از دامداري هم نخواهد بود. دام‌هايي كه روستاييان اين منطقه پرورش مي‌دادند بيشتر شتر، گاو و گوسفند بود. وقتي جازموريان آب و علوفه داشت، در آن منطقه گاو و شترهاي فراواني ديده مي‌شد اما حالا بسياري از دام‌ها كه سرمايه اصلي روستاييان هستند، تلف شده‌اند و با مشكلات جدي در كشاورزي، تأمين معيشت خانواده به خطر افتاده است.» كرمي درباره وضعيت تأمين آب آشاميدني روستاهاي قلعه گنج در روزهايي كه خشكسالي نفس زمين‌هاي كشاورزي را گرفته است، مي‌گويد: «‌خشكسالي تقريباً به تمام روستاهاي قلعه گنج آسيب زده اما 3 روستاي حسين‌آباد نوربي بي، كرت و بندوك اسلام‌آباد بيش از ديگر مناطق تحت تأثير خشكسالي و پيامدهاي آن قرار گرفته‌اند. در روستاي بندوك اسلام‌آباد با 142 خانوار و روستاي حسين‌آباد نوربي بي‌با 132 خانوار هنوز آب لوله‌كشي وجود ندارد. سال گذشته شبكه‌گذاري انجام شده اما چاهي براي آب تأمين نشده است. 12 سال است كه با خشك شدن منابع آبي، روستاييان با هزينه شخصي تانكرهاي 12 هزار ليتري روستا را پر از آب مي‌كنند. قبلاً هزينه پر كردن هر تانكر 10 هزار تومان بود اما امسال به جز هزينه كرايه، پر كردن هر تانكر، 46 هزار تومان آب مي‌خورد. آن‌هم در صورتي كه با توجه به جمعيت روستا، هر تانكر فقط 3 روز دوام مي‌آورد و تأمين هزينه‌هاي پر كردن دوباره تانكرهاي آب براي اهالي بسيار دشوار است.» حرف‌ها كه به اينجا مي‌رسد، كرمي از خدمات امدادگران هلال‌احمر براي كمك‌رساني به مردم روستاهاي متأثر از خشكسالي مي‌گويد: «‌رسوب كردن تانكرها، نبود آب و... باعث شده بيماري در ميان كودكان روستا شايع شود. اين ميان اما امدادگران داوطلب هلال‌احمر در روستاهايي مانند كرت، تمسرخ، ‌ميانجو و... علاوه بر تهيه و توزيع آب معدني، طرح معاينه بيماران و توزيع رايگان دارو را اجرا كرده و در برخي روستاها نيز به‌صورت خودجوش اقدام به پر كردن تانكرهاي آب كرده‌اند.»

اقلام امدادي توزيع شده و خدماتي كه از ابتداي سال 96 در اختيار خانوارهاي متأثر از پديده خشكسالي قرار گرفته است

22 هزار سبد غذايي

20 تن خرما

4 هزار پرس غذاي گرم

10 هزار ست بهداشتي

6500 ست لباس و پوشاك

750 كمك هزينه درماني

5 ميليارد ريال هزينه براي تهيه ست زيستي شامل پتو، فرش، بخاري، جهيزيه و...