|  فروغ‌السادات بنی‌هاشم  |   کارشناس ارشد جامعه‌شناسی|

موضوع مهاجرت از روستا به شهر و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ، هر روز جدی‌تر می‌شود و آسیب‌های ناشی از آن نیز ابعاد وسیع‌تری می‌یابد. می‌گویند یکی از نشانه‌های کارآمدی دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی نحوه مواجهه آنها با مسائل، توفیق در ارایه راه‌حل و نهایتا حل مسأله و رهایی از آن است. چنانچه این پروسه را بپذیریم به‌نظر می‌رسد، نمره قابل‌قبولی در این زمینه نداریم . مسائل زیادی داریم که سال‌های متمادی مطرح می‌شوند و سازمان‌ها و نهادهای متعدد در بیان مسأله و توضیح و تشریح آن از هم سبقت می‌گیرند، راه‌حل‌های زیادی هم ارایه می‌کنند. اما هرگاه به پشت‌سرمان نگاه می‌کنیم، می‌گوییم دریغ از پارسال. چرا که نه‌تنها مسأله حل نشده، بلکه با ابعاد بزرگتری رخ داده است. به‌رغم راه‌حل‌هایی که در قالب سیاست، برنامه و اقدام ارایه می‌شود، در عمل اتفاق خاصی نمی‌افتد و بیکاری، کاهش رونق اقتصادی شهرهای کوچک، بی‌انگیزگی و نهایتا ترک شهر و دیار به امید دسترسی به شرایط بهتر، جریان غم‌انگیزی است که بی‌وقفه ادامه دارد.
متمرکزکردن همه برنامه‌ها، امکانات وخدمات در چند شهر بزرگ به‌ویژه در پایتخت، به این جریان معیوب تداوم می‌بخشد. از یک طرف از تمرکزگرایی و تبعات آن‌که به‌صورت آلودگی هوا، صدا، ترافیک و اتلاف وقت وزمان رخ می‌دهد، می‌نالیم و از سوی دیگر کلیه فعالیت‌ها را به صورت متمرکز انجام می‌دهیم. هرروز افراد زیادی از اقصی نقاط کشور برای شرکت در گردهمایی، همایش، کنگره و... در شهرهای بزرگ جمع می‌شوند که این خود، بار مضاعفی است بر دوش مشکلات این شهرها. هیچگاه از خود پرسیده‌ایم سهم هر یک از ما و سازمان ما به‌عنوان دستگاه‌های دولتی در بروز و ظهور این مسائل چقدر است و چه نقشی در حل این مسائل می‌توانیم داشته باشیم. بر حسب عادت، همه برای دیگران نسخه می‌نویسیم. معمولا همه قصور وتقصیرها از دیگران است و تمام راه‌حل‌ها هم متوجه آنها. هرگز اندیشیده‌ایم که آن دیگری کیست؟ آیا ما هم می‌توانیم جزیی از آن دیگری باشیم.  تجربه سازمان ما در برگزاری دوره آموزشی 6روزه در شهر دامغان ابعاد تاثیرگذاری برنامه‌ها و تصمیمات سازمان‌های دولتی را در معرفی و رونق اقتصاد این شهرها به خوبی نشان می‌دهد. داستان از آن‌جا شروع شد که قرار شد دوره آموزشی، آموزش آموزشگران برای توانمندسازی زنان روستایی وعشایری در عملیات خوب کشاورزی (GAP) با همکاری سازمان بهره‌وری ملی و با حضور 50 نفر از کلیه استان‌ها واستادی از کشور مالزی برگزار شود. طبق عادت همیشگی تصمیم برآن شد که مراسم در تهران باشد. اما با توجه به آلودگی هوا و باعنایت به این نکته که هرکدام از ما باید سهم‌مان را در تولید آلودگی هوا تعریف کنیم و به کاهش آن متعهد باشیم، با توجه به آلودگی‌های مداوم هفته‌های گذشته، در آخرین لحظه مکان برگزاری را از تهران به مرکز آموزش رسول اکرم(ص) دامغان که مجتمع بزرگ آموزشی با امکانات اسکان، پذیرایی و کلاس بوده است، تغییر دادیم. این مجتمع آموزشی با 24000متر مربع زیر بنا، دارای کتابخانه مجهز، آزمایشگاه، سالن آمفی تئاتر، سالن جلسه وکلاس‌های متعدد است. به علاوه فضای سبز بسیار بزرگ و مفرحی بخش‌های مختلف آموزشی، اداری و خوابگاهی را از هم جدا می‌کند. افتتاحیه این دوره آموزشی با حضور مسئولانی از ستاد و استان برگزارشد و با توجه به حضور مسئولان از سوی سیمای استان پوشش خبری گسترده‌ای یافت. یکی از برنامه‌های مرکز آموزش برای شرکت کنندگان دوره، ضیافت شام در اماکن بوم گردی شهر دامغان بود. فضای سنتی همراه با غذای بومی و نمادهایی از زندگی گذشتگان و تولیدات و صنایع دستی، فضای مفرح و زیبایی ایجادکرده بود که مورد استقبال همه قرارگرفت و بیشتر ازهمه استاد مالزیایی را تحت‌تأثیر قرار داد. ایشان که براساس اظهارات خود، قبل از عزیمت به ایران به‌شدت نگران بود، با مشاهده این همه زیبایی، اصالت، قدمت و مهمتر از همه خونگرمی مردم شهر دامغان به شدت تحت‌تأثیر قرار گرفت و چندبار اشکش سرازیر شد. در مراسم اختتامیه که 6 روز پس از دوری از خانواده و خویشان برگزار می‌شد. شرکت‌کنندگان با احساس رضایت و خشنودی زایدالوصفی از همدلی در کنار همدرسی گفتند، از هوای پاک وآسمان آبی، آرامش محیط و دوری از هیاهوی شهرهای بزرگ و مهمتر از همه خاطرات زیبایی که از مراکز بوم گردی وگردشگری در ذهنشان ماندگار شده بود و جمعی که با خود عهد بستند دامغان و مراکز بوم‌گردی آن را در لیست سفرهای خانوادگی خود قرار دهند. استاد دوره نیز در این مراسم با ابراز خشنودی از سفر به ایران، این دوره را یکی از بهترین دوره‌های آموزشی خود همراه با خاطرات خوب و شیرین برشمرد. یکی از مسئولان مرکز آموزش می‌گفت: برگزاری این کارگاه آموزشی در شهر دامغان و انعکاس خبری آن از طریق صداوسیمای استان و نشریات داخلی، شوری در شهر ایجادکرده است. مردم نسبت به اماکن دیدنی، تاریخی و تفریحی این شهر توجه بیشتری پیدا کردند و به دلیل برخورداری از تمدن و تاریخ کهن و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی به خود می‌بالند. احساس می‌کنند که باید قدرداشته‌های خود را بدانند و برای حفظ آن بکوشند. این دوره آموزشی، تجربه ارزشمندی بود برای ما کارشناسان دولتی که از سهم خود در تحقق اهداف و سیاست‌های دولت در زمینه کاهش آلودگی، رونق اقتصاد شهرهای کوچک و نهایتا جلوگیری از مهاجرت غفلت نکنیم و با انتقال برخی از فعالیت‌های دولتی به شهرهای کوچک ازجمله گردهمایی‌ها و همایش‌ها ضمن تمرکززدایی به رونق اقتصاد شهرهای کوچک کمک کنیم.