شهروند| اعتراض‌ها در تونس به وضع اقتصادی و اجتماعی همچنان ادامه دارد و با گسترده‌تر‌شدن دامنه اعتراضات مردمی و به تبع آن وقوع درگیری میان معترضان و نیروهای امنیتی، تاکنون ۲ نفر کشته شده‌اند. براساس این گزارش، به دنبال افزایش نارضایتی مردم از گرانی‌های تونس، درگیری‌های شدیدی میان معترضان و نیروهای امنیتی در مناطق مختلف به وقوع پیوسته است. در حال حاضر حداقل در ۱۰شهر تونس تظاهرات علیه دولت به دلیل افزایش مالیات و قیمت کالاها ادامه دارد.
تونس کشوری که مهد بهار عربی به شمار می‌رود و تنها کشوری است که از «بهار عربی» جان سالم به در برده و موفق به پیشرفت دموکراتیک شده، اما در حال حاضر در تنگنای اقتصادی و اجتماعی قرار دارد و حالا پس از 7 سال دوباره شاهد اعتراض‌های گسترده مردمی است.
پس از چند سال رکود اقتصادی و استخدام فراوان در خدمات عمومی کشور با مشکلات مالی مواجه شده است. تورم تا پایان سال ۲۰۱۷ بیش از ۶درصد بوده در حالی که بدهی و کسری تجاری به سطح نگران‌کننده رسیده است.
اعتراضات سراسری پس از به اجرا گذاشتن برنامه ریاضت اقتصادی، سقوط ارزش دینار تونس و گران‌شدن سوخت، خودرو، خدمات تلفنی، اینترنت و افزایش مالیات از ابتدای سال جدید میلادی آغاز شد. با کاهش شمار گردشگران و سرمایه‌گذاری خارجی، دولت تونس می‌گوید چاره دیگری جز افزایش قیمت‌ها برای جبران کسری بودجه و نیازهای شرکای مالی تونس و در رأس آنها صندوق بین‌المللی پول ندارد. صندوق بین‌المللی پول سال گذشته ۲,۸میلیارد دلار اعتبار در اختیار تونس قرار داد تا در مقابل، این کشور دست به اصلاحات اقتصادی بزند.
جنبش «منتظر چه هستیم» که از آغاز سال نوي میلادی علیه گرانی، بیکاری و افزایش مالیات به راه افتاده، برای اعتراضات دیروز، جمعه فراخوان داده بود.
دیروز جمعه، خلیفه شیبانی، سخنگوی وزارت کشور تونس اعلام کرد که از روز دوشنبه گذشته تا کنون ۷۷۸ نفر در اعتراضات مردمی بازداشت شده‌اند. به‌گفته او، پنجشنبه شب هیچ اقدام خشونت‌بار، سرقت و یا غارت در کشور ثبت نشده و درگیری بین جوانان و پلیس «محدود» و «بدون مسأله» بود. با این حال سخنگوی وزارت کشور تونس افزود ۱۵۱نفر شامگاه پنجشنبه به دلیل اعمال خشونت بازداشت شدند؛ شب قبل از آن نیز ۳۰۰نفر بازداشت شده بودند.
در چنین شرایطی «گروه بین‌المللی بحران» که یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی فراملی است و در زمینه مناقشات خشونت‌بار تحقیق میدانی می‌کند، نسبت به خطر ابتلا به اقتدارگرایی و وسوسه بازگشت به یک نظام دیکتاتوری در تونس هشدار داده است. این گروه در گزارشی که روز پنجشنبه منتشر کرد، نوشت: «در تونس طبقه سیاسی هنوز به این وسوسه اقتدارگرا دست نیافته است»؛ اما «بر یک زمینه رکود اقتصادی، نوستالژی برای دولتی قوی مانند رژیم سابق، گسترش می‌یابد.»
بهار عربی به پاییز خود رسیده؟
روزنامه گاردین در گزارشی نوشته است که بسیاری از چیزهایی که موجب شد 7سال پیش، ابتدا در تونس و سپس در مصر، لیبی، یمن و سوریه آتش خشم مردم شعله‌ور شود، هنوز تغییری نکرده است.
حالا در تونس، در سالگرد کناره‌گیری رئیس‌جمهوری سابق، زین‌العابدین بن‌علی، بسیاری از ساختارها و شرایطی که منجر به سقوط حکومت وی شد، همچنان وجود دارد. تعداد زیادی از جوانان بیکار هستند و اقتصاد رکودزده و وابسته به صندوق بین‌المللی پول است که سیاست‌های ریاضتی را در پیش گرفته است. آمارها و ارقام به دوران آقای بن علی بازگشته است.
«روری مک‌کارتی» متخصص مطالعات تونس و همکار در کالج مگدالن در دانشگاه آکسفورد می‌گوید: «تلاش‌های زیادی از سوی نخبگان سیاسی برای پایان‌دادن به حرکت انقلابی سال 2011 صورت گرفته است. این مردم معترض، این تلاش‌ها را نفی می‌کنند. تاکنون این تحولات بسیار محافظه‌کارانه بوده است. اصلاحات سیاسی زیادی صورت گرفته، تعدد احزاب، انتخابات آزاد اما در مورد وضع اقتصادی و اجتماعی اصلاحات زیادی صورت نگرفته است؛ بلکه شواهد زیادی دیده می‌شود مبنی بر این‌که حکومت به تاکتیک‌های قدیمی رو کرده است.
برخی شرایط این روزهای تونس را شبیه روزهای پیش از سقوط حکومت بن علی می‌بینند.
محدودیت‌های اقتصادی و اجتماعی همچنان در تونس ادامه دارد، آنچنان که در مصر نیز پس از حسنی مبارک در بیشتر جنبه‌های جامعه ادامه یافته است. در مصر اما وضع به مراتب بدتر از تونس است. دولت آقای عبدالفتاح السیسی اجازه بازشدن فضای سیاسی و گفت‌وگوی سیاسی را به مخالفان خود نمی‌دهد. اقتصاد بشدت در حال از بین رفتن و تورم افزایش یافته است. فعالان حقوق بشری و روزنامه‌نگاران نیز دچار محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای شده‌اند.
«نانسی اوکیل» مدیر اجرایی موسسه سیاست‌های خاورمیانه می‌گوید: شرایط امروز مصر به‌مراتب بدتر از شرایط سرکوب مخالفان تحت کنترل مبارک است.
در لیبی نیز،شرایط پس از سقوط حکومت 40 ساله دیکتاتوری معمر قذافی بسیار به هم‌ریخته و آشفته است. قبایل، گروه‌های تروریستی، داعش، افراط‌گرایان و ارتش بی‌رحمانه در تلاش برای به دست‌آوردن قدرت هستند.
مخالفان در بحرین و سوریه نیز که از اعتراض‌های خیابانی تونس الهام گرفتند، شرایط بهتری ندارند. در سوریه گرچه مخالفان و شورشیان مخالف دولت، زمان و انرژی بیشتری را صرف مقابله با حکومت کردند، اما نتایج بسیار کمتر و متفاوت‌تری گرفتند.
مخالفان این کشور که در اوایل سال 2012 خواستار تغییرات مدنی در این کشور شده بودند، حالا پس از 6 سال جنگ مخرب، به نظر می‌رسد که بشار اسد، رئیس‌جمهوری این کشور را به‌عنوان برنده این جنگ می‌بینند و مخالفان اندکی هنوز خواهان برکناری اسد هستند.
با همه این اوصاف، تونس شاید از انقلاب‌های گسترده منطقه نجات یافت و بهترین نتیجه را در میان سایر کشورهای عربی گرفت. معترضان در تونس، برخلاف سایر کشورهای عربی، هنوز امید خود را برای تغییرات طولانی‌مدت از دست نداده‌اند. آنها توانسته‌اند تغییرات دموکراتیکی را در کشورشان ایجاد کنند و به انتخابات آزاد و حاکمیت دموکراتیک دست یابند. مک‌کارتی در مورد تونس می‌گوید: «تونس، بسیار بیشتر از سایر کشورهای عربی موفق بود، اما آینده هنوز برای هیچ‌کس روشن نیست.»