شهروند| سومین دوره «جایزه شعر شاملو» در نودودومین سالگرد تولد شاعر، با حضور آیدا سرکیسیان، مراد فرهادپور، محمدرضا اصلانی، جواد مجابی، صالح نجفی، احمد پوری، حافظ موسوی و عدهای از علاقهمندان در موقوفات دکتر محمود افشار یزدی برگزار شد.
روز همه ایران
در آغاز مراسم، محمدرضا اصلانی، شاعر، نویسنده، پژوهشگر و کارگردان در سخنانی گفت: امیدوارم امروز که تولد احمد شاملو است، روز همه ایران باشد. عنوان مطلبی که از آن صحبت خواهم کرد، «در ستایش شعر» است. شعر یعنی داشتن چیزی؛ شعر یعنی آگاهی بر چیزی. شعر به سوی تصویر ذهنی میرود. ذهن با قوه خیال، تصویر درونخیال یا تصویر ذهنی میسازد. در این مقوله، «من میاندیشمِ» دکارتی بهکار نمیآید، بلکه «من میاندیشم به چیزی» است که کاربرد پیدا میکند، بنابراین در جهان، چیز بدیهی نداریم، بلکه همه چیز تحلیلی است.
این نویسنده و شاعر با اشاره به ساختار شعر ادامه داد: شاعر آن عنصر دایمگریزنده را در زبان به چنگ میآورد. ما با وجودها مواجهایم، نه با مجازها. لازم است از یک متفکر ایرانی سده پنجم قمری، جُرجانی یاد کنم که وی خیال را در حوزه خلاقیت شعری بازتعریف میکند. جرجانی میگوید انسان با تصویر، فکر میکند. معنا عنصر جداییناپذیر واژه و صدای آن است. جرجانی از معنایِ معنا سخن میگوید. با ارجاع به گفته رودن، خاصیت ناتمام بودن، یک اصل هنری است. چیزی بزرگتر از این نیست که شعر به مثابه خودِ آزادی و مشارکت در آزادی باشد.
تورم شعرا
سپس، مراد فرهادپور، استاد دانشگاه و مترجم، شاملو را شاعرِ جانهای آزاد دانست و پس از بیان بخشی از نظرات «رمبو»، گفت: شعر نو توانست همه تناقضات و انفجارهای ناشی از مدرن بودن را در خود جمع کند و به نفی همه سوژهها بپردازد و سعی کرد شعر را براساس همین خیال اعلا بسازد. او در بخش دیگری از سخنان خود تأکید داشت: تجربهای که از دل شعر نو درمیآید به لحاظ اصالت، ماندگاری، خلق امر نو و تولید حقیقت به یک معنا حتی از برخی نامزدهای دیگرِ مفهوم رخداد در تاریخ معاصر ما که درواقع نامزد سیاسی هستند؛ مثلا انقلاب مشروطه موفقتر است. به یک معنا میتوان گفت رخداد شعر نو به لحاظ اصالت توانسته است منطق حقیقت ناشی از این گسست و حقیقتی که نیما دریچهاش را به روی آن گشود و تجلیبخشی به آن، موفقتر دانست.
به گفته فرهادپور شعر ما امروز با وجود رخداد شعر نو، در یک فضای بحرانی بهسر میبرد که در بسیاری از جهات بازتاب همین بحران اجتماعی جامعه امروز است. شما همه سویههای این بحران را در شعر هم میبینید: تورم کلماتی که همینطور آوار میشوند و انواع مجموعههای شعریای که تعداد شاعران را بیشتر از خوانندگان شعر میکند. از طرفی، فساد، انحصار و تجملپرستی برجسازان اسلامی در خود شعر و تجربه شعر هم کاملا حضور دارد.
بیانیه پایانی
در بخش پایانی این برنامه، احمد پوری، مترجم، بیانیه هیأت داوران مرحله دوم سومین دوره جایزه شعر احمد شاملو را قرائت کرد. هیأت داوران مرحله دوم سومین دوره جایزه شعر احمد شاملو عبارت بودند از: محمدرضا اصلانی، احمد پوری، هوشنگ چالنگی، مراد فرهادپور و ضیاء موحد
در انتهای مراسم، تندیس و جایزه از سوی آیدا سرکیسیان به حسن همایون، صاحب اثر «آشویتس خصوصی من» بهعنوان برگزیده این دوره جایزه شعر شاملو اهدا شد. سرکیسیان در سخنانی کوتاه، از کسانی که برای برگزاری این برنامه و همایش زحمت کشیده بودند، تشکر و در پایان از زلزلهزدگان اخیر کشور نیز یاد کرد.