سیدحمیدجمال‌الدینی معاون آموزش، پژوهش و فناوری هلال‌احمر
وقوع زمین‌لرزه در این بخش از زاگرس در غرب و جنوب‌غربی کشور به مدت سی ثانیه و بزرگای 7.3 ریشتر پدیده بسیار نادری به نظر می‌رسد و این نشان می‌دهد آموزش و آمادگی در برابر بلایا در تمامی نقاط کشور حتی مناطقی که سابقه‌ای از حادثه را در خود ندارند نیز اهمیت بالایی دارد. این اهمیت وقتی دو چندان می‌شود که بدانیم اولین امدادگران در هر صحنه حادثه‌ای مردم هستند. همسایه‌ها، تماشاگران و مردم علاقه‌مند به یاری هستند که در هر حادثه‌ای ابتدا حضور می‌یابند و کمک می‌کنند. از اين روي این‌که این نخستين امدادگران نحوه صحیح یاری‌رسانی را آگاه باشند، خود از اهمیت بالایی برخوردار است و چه‌بسا که با عدم‌آشنایی با نجات و جابه‌جایی مصدوم، احتمال تشدید صدمه و به خطر افتادن جان وی وجود داشته باشد.
بعد از حضور ماموران امدادی این بسیار مهم است که تماشاگران و مردم علاقه‌مند به یاری‌رسانی به نیروهای امدادرسان اجازه حضور در صحنه را بدهند و مانع از امدادرسانی نشوند که نخستين اشکال آن، اختلال در امدادرسانی است. در امدادرسانی زمان بسیار مهم است و در صورتی که این امداد در زمان طلایی اتفاق بیفتد، می‌تواند بهینه‌ترین نتیجه را به دنبال داشته باشد و از طرف دیگر رسیدن خودروها و امکانات نیز با وجود تماشاچیان زیاد بسیار مشکل خواهد بود. مشکل دوم از بین بردن تمرکز فرماندهی صحنه است؛ به گونه‌ای که فرمانده بحران به جای این‌که بتواند تمرکز کامل خود را بر روی صحنه داشته باشد، بخشی از تمرکزش بر روی تماشاگران خواهد بود و این باعث خواهد شد كه اتخاذ تصمیم به‌موقع و مناسب مشکل شود. سومین اشکالی که این پدیده در فرآیند امدادرسانی وارد می‌کند، مسأله ایمنی و سلامت تماشاگران است. محل حادثه که هنوز تبدیل به مکانی امن نشده و هر لحظه امکان دارد حادثه‌ای برای حاضران در صحنه اتفاق بیفتد، خود می‌تواند مشکل بزرگی را ایجاد کند.
پیگیری اخبار و دستورالعمل‌ها از طریق رسانه‌های رسمی از دیگر نکات مهم است. رادیو و تلویزیون، خبرگزاری‌های رسمی و محلی ازجمله درگاه‌هایی هستند که دریافت اطلاعات از آن باعث تسهیل در کار مسئولان و امدادگران خواهد شد. از طرف دیگر شهروندخبرنگاری نقش عمده خود را ثابت کرده؛ مخصوصا هنگامی که رسانه‌های رسمی به دلیل محدودیت زمان، عدم‌دسترسی و دیگر دلایل نتوانسته به خوبی کار خود را انجام دهد. پوشش رسانه‌ای بلایا و حوادث، عمدتا مسابقه‌ای علیه زمان است و از آنجا که خبرنگاران به هنگام حادثه در صحنه حاضر نیستند، شهروندان به تهیه تصاویر و فیلم و گزارش می‌پردازند و اینجاست که باید در نحوه گزارش، مردم دقت کنند. از آنجا که در هنگام حوادث، در بسیاری از نقاط کشور، چشم مردم به شبکه‌های اجتماعی برای دریافت اطلاعات است، بایستی شهروندان به اصول اخلاقی شهروندخبرنگاری نیز پایبند باشند. مادامی که از موضوعی مطمئن نشدند، مخابره نکنند؛ مواردی که باعث آزرده‌شدن احساسات عمومی خواهد شد را نشر ندهند و از انتشار مواردی که باعث دلسردی امدادگران شده و همچنین موارد تفرقه‌انگیز مذهبی، قومی، جنسیتی و غیره نیز پرهیز کنند. توجه به شمول اجتماعی از دیگر مواردی است که هنگام مشارکت مردمی در زمان حوادث مورد توجه قرار می‌گیرد. در اولویت قراردادن افراد آسیب‌پذیر به‌خصوص کودکان، زنان، سالمندان و توان‌خواهان یکی از اصلی‌ترین حمایت‌ها در شرایط اضطراری است و باید نگاه شهروندان برای درخواست کمک، امدادرسانی و حمایت‌های روانی اجتماعی در ابتدا به این گروه باشد؛ چرا که این گروه‌ها، در هنگام حادثه از همیشه آسیب‌پذیرتر بوده و در معرض خطر بیشتری قرار دارند. تقویت شبکه‌های اجتماعی هم چون توجه به خانواده، اقوام، دوستان و آشنایان یکی از مهمترین فاکتورهای تاب‌آوری در اجتماع است. حمایت از نزدیکان باعث بازگشت امید و عزت خواهد شد. حمایت‌های مادی و در اختیار قراردادن نیازهای ضروری در هنگام حادثه سبب تحکیم انسجام اجتماعی خواهد شد. همچنین حمایت‌های روانی اجتماعی به مردم کمک می‌کند که در برابر استرس از خود بیشتر مراقبت کنند و سریع‌تر به حالت عادی بازگردند، همچنین تصمیم‌های اشتباه نگیرند و بتوانند بر شرایط سخت فايق آیند. این موضوع به‌ویژه برای خانواده‌های آسیب‌پذیر همچون کم‌درآمد، بی‌سرپرست و یا تنها از اهمیت بیشتری برخوردار است. حمایت روانی اجتماعی اعتمادبه‌نفس برای کمک به دیگران را افزایش داده و بازسازی را تقویت می‌کند.