شهروند| هنوز یک ماهی از آغاز سال تحصیلی در مدارس ایران نگذشته اما آموزشوپرورش در همین مدت بارها خبرساز شده است. اگرچه روزهای آغازین مهر، نبود کلاس‌های درس در مناطق محروم گوشه‌ای از مشکلات دانش‌آموزان ایرانی را به تصویر کشید، حالا و با جدی‌شدن کلاس‌ها نوبت به بحرانی باسابقه و کِشدار رسیده است؛ نامهربانی آموزگاران با دانش‌آموزان. این‌بار خبر نخستین تنبیه جدی بدنی در سال تحصیلی ۹۶، از شهر شوش در خوزستان منتشر شد و ناظم مدرسه با نواختن یک سیلی بر گونه یک دانش‌آموز، پرده گوش او را پاره کرده تا کار به بیمارستان و شکایت اولیای دانش‌آموز برسد.
زمزمه محبتی معلمان در شوش
ماجرای تازه تنبیه دانش‌آموزی در شوش به صف صبحگاه دانش‌آموزان برمی‌گردد و در اولین روز همین هفته، ناظم مدرسه پرده گوش نوجوانی ۱۲ساله را پاره کرد. «رحیم عبدالخانی» پدر این دانش‌آموز در توضیح این حادثه می‌گوید: «شنبه همین هفته پسر 12ساله‌ام هنگامی‌که در صف صبحگاه مدرسه از همکلاسی خود خواسته بود، جایشان را عوض کند كه از سوی ناظم مدرسه با نواختن سیلی تنبیه شد.» عبدالخانی به «ایرنا» می‌گوید: «ناظم مدرسه بدون هیچ‌گونه تذکری و در حالی که فرزندم در صف بود به او سیلی زده و این اقدام باعث پارگی پرده گوش پسر 12 ساله‌ام شده است. با وجود آسیب وارده به گوش فرزندم و نیز سرخ‌شدن صورت او، مدیر مدرسه موضوع را به ما اطلاع ندادند. براساس تأیید پزشک متخصص و مدارک پزشکی موجود پرده گوش سمت راست فرزندم بر اثر نواختن سیلی پاره شده است.» عبدالخانی در ادامه از تنظیم شکایتی برای دادگستری و بازرسی آموزشوپرورش شوش و پیگیری موضوع سخن گفت: «مدرسه باید مکانی امن برای تربیت دانش‌آموزان باشد نه مکانی برای تنبیه بدنی آنان که طبق قانون ممنوع است؛ این موضوع را حتما پیگیری می‌کنیم.»
اما این اولین‌بار نیست که تنبیه بدنی دانش‌آموزی در شوش تا این اندازه خبرساز می‌شود؛ پیش از این و در اردیبهشت ۹۵ هم فیلمی از کلاس درسی در مدارس این شهر منتشر شد که حتی واکنش وزیر وقت آموزشوپرورش را هم به همراه داشت. در آن فیلم که توسط یک دانش‌آموز و به صورت مخفی ضبط شد، معلمی شاگردش را روی صندلی گوشه دیوار نشانده و ابتدا با کاغذی که در دست دارد و سپس با مشت بشدت به سر و گردن دانش‌آموز در حال گریه و فریاد می‌کوبد.
اگر چه در آن روزها «علی‌اصغر فانی» وزیر وقت آموزشوپرورش گفته بود که از طریق هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری به این موضوع رسیدگی می‌شود اما در روزهای بعد رئیس آموزشوپرورش شوش از شکایت‌نکردن خانواده دانش‌آموز سخن گفت و دیگر خبری از بررسی این تخلف منتشر نشد.
برخورد جدی با معاون متخلف
سه روز پس از این حادثه، مدیر آموزشوپرورش شوش هم از بررسی شکایت خانواده عبدالخانی و همچنین عزل معاون متخلف سخن می‌گوید. «عبدالامیر خنیفر» درباره این موضوع به «شهروند» می‌گوید: «روز شنبه دانش‌آموزها سر صف بودند و آن‌طور که معاون می‌گوید او دو دانش‌آموز که بی‌نظمی می‌کردند را تنبیه می‌کند و پشت‌گردنشان می‌زند. فردا پدر یکی از دانش‌آموزان فرزندش را دکتر می‌برد و گویا گوشش به مشکل برخورده است. روز دوشنبه دانش‌آموز به همراه پدر و عمویش را به آموزشوپرورش دعوت کردم. خدا را شکر وضعیت جسمی دانش‌آموز خوب بود و فقط کمی درد داشت.» او از عزل این معاون متخلف از معاونت سخن می‌گوید: «معاون را از مدرسه برداشتیم و توبیخ برای او صادر کردم. امروز به او گفتم که دیگر معاون نیست و پرونده او برای بررسی به اداره تخلفات استان فرستاده می‌شود؛ ولی فعلا از معاونت در هر مدرسه‌ای عزل شده است و قرار است به مدرسه خارج از شهر منتقل شود.» خنیفر با تأکید بر این‌که از آغاز سال تحصیلي تاکنون، این اولین برخورد فیزیکی با یک دانش‌آموز در شوش بوده، می‌گوید: «اول مهر در جلسات مختلف به معلمان تأکید کردیم که هر گونه برخورد با دانش‌آموز خلاف قانون است. رسانه‌ای‌شدن این تخلفات کمک می‌کند که معلم‌ها بیشتر حواس خود را جمع کنند و بدانند هر تخلفی می‌تواند چه عواقبی داشته باشد.»
دیروز همچنین وزارت آموزشوپرورش در اطلاعیه‌ای به این موضوع پرداخت که در آن ضمن اشاره به احضار، عزل و جابه‌جایی معاون متخلف، آمده است: «دانش‌آموز علی عبدالخانی پیش از وارد‌آمدن ضربه دارای زمینه ناراحتی در ناحیه گوش خود از سنوات گذشته بوده که متاسفانه در اثر ضربه ناظم آموزشگاه خیامی به ناحیه گردن دانش‌آموز فوق‌الذکر، آسیب‌دیدگی قدیمی تشدید می‌شود ولی خوشبختانه پارگی پرده گوش به شکلی که در خبر درج شده، حادث نشده است و مدیریت آموزشوپرورش شهرستان شوش از اولین لحظات آگاهی با تشکیل کمیته پیگیری اقدام به پیگیری حادثه و دلایل وقوع و برخورد با عامل به وجود آورنده آن کرده است.»
صراحت قانون
در ممنوعیت هرگونه تنبیه دانش‌آموزان
برخورد فیزیکی با دانش‌آموزان ایرانی موضوعی قابل کتمان نیست و این تخلف را اخباری از استان‌های مختلف تأیید می‌کنند هر چند که تنها موارد حاد مثل فروکردن مداد در پوست سر یک دانش‌آموز در استان کرمان یا داغ‌کردن دست شاگردان در کهگیلویه‌و‌بویراحمد و... واکنش مقامات آموزشوپرورش را به همراه داشته است. قوانین کنونی درباره تنبیه دانش‌آموزان چه می‌گویند؟
بر اساس ماده ۷۷ آیین‌نامه انضباطی مدارس «اعمال هر گونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است.» علاوه‌بر این و بر اساس ماده ۷۴ این آیین‌نامه «قصور و سهل‌انگاری دانش‌آموزان نسبت به انجام وظایف خود تخلف محسوب می‌شود. مدیر، شورای مدرسه، معاونان و مربیان موظفند قبل از اعمال هر گونه تنبیه از وضع و موقعیت محصل آگاهی یابند و در جست‌وجوی انگیزه و علت تخلف برآیند و نسبت به رفع آن اقدام کنند.» اما پس از طی این مراحل و در صورتی که روش‌های تربیتی در دانش‌آموز موثر نباشد، در این صورت ماده ۷۶ آیین‌نامه انضباطی انواع تنبیه برای دانش‌آموزان را تعیین کرده است. بر اساس این ماده «دانش‌آموزان متخلفی که راهنمایی‌ها و چاره‌جویی‌های تربیتی در آنها مفید و موثر نمی‌افتد، با رعایت تناسب به یکی از روش‌های زیر مورد تنبیه قرار می‌گیرند: 1- تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی ۲- تذکر و اخطار شفاهی در حضور دانش‌آموزان کلاس مربوط ٣- تغییر کلاس، در صورت وجود کلاس‌های متعدد در یک پایه با اطلاع ولی دانش‌آموز ٤- اخطار کتبی و اطلاع به ولی دانش‌آموز ۵- اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی ولی دانش‌آموز، حداکثر برای مدت سه روز ۶- انتقال به مدرسه دیگر» براساس بندهای اشاره شده از آیین‌نامه انضباطی مدارس، قانون به‌صراحت از ممنوعیت تنبیه بدنی دانش‌آموزان سخن گفته است ولی به نظر می‌آید این شفافیت قانونی تاکنون نتوانسته مانع از تخلفات بعضی از معلمان شود؛ موضوعی که به‌خوبی نشان می‌دهد قانون به تنهایی نمی‌تواند خشونت نهادینه‌شده در برخی مدارس و مناطق ایران را از بین ببرد.